-
1 VARA
I)(að), v.1) to warn, caution; v. e-n við e-u, to caution one against, bid one beware of (þú hefir þat ráð upp tekit, er ek varaða þik mest við); v. sik, to be on one’s guard, beware;2) refl., varast = vara sik (þeir Þorgils vissu sér engis ótta ván ok vörudust ekki); v. af e-u to take warning from (svá at aðrir varist af úförum þinum); v. e-t, to be on one’s guard against, shun, take care not to (hann varaðist þat mest at koma við landit); bad jarlinn við v., to be on his guard.(-ði), v. to give (one) a foreboding of; þess varir mik, at, I have a presentiment that; þeir kómu þar jafnan fram, er engi mann varði, where no one expected; bar hann skjótara at en þá varði, sooner than they expected; þá er minnst varir, when one least expects it.* * *1.að, [varr], to warn; vara sik, to be on one’s guard, beware, Fms. viii. 288; vara þú þik svá. Hkr. i. 253; v. e-n við e-u, to bid one beware of a thing; íll dæmi vari oss við syndum, Hom. 97; Hrafn hafði varat hann við úfriðinum, Sturl. iii. 186 (úfriðinn Cod.); þú hefir þat ráð upp tekit er ek varaða þik mest við, Eg. 82; varaða ek ykkr bæði við at þit skyldit, Sks. 544; vil ek vara yðr við, at þér flytið hann eigi, Fms. passim.II. reflex. to beware of, be on one’s guard against, shun; þeir hjala mart ok varask hvárgi annan, Sturl. i. 27; varask þú þat ( beware) at eigi hittir þú hóf fyrir þer, Eg. 21: eigi má varask nema viti, a saying, D. N. iii. 751; varaðisk Ingólfr hann þó, Fs. 64; varaðisk Gunnarr þat ekki, Nj. 63; þeir vissu sér engis ótta vánir ok vöruðusk ekki, Eg. 74; svá at aðrir varisk af þínum úförum, Sks. 744; hvat ek skal varask, Fms. i. 261; hann skyldi varask at göra Ólaf eigi of stóran, Hkr. i. 212; varask við. Blas. 46; varisk ok við at byggja dautt fé á leigu, K. Á.; þat skaltú varask (beware, take care) um allan varning er þú setr at hann sé óspiltr, Sks. 19.2.pres. vari, pret. varði, part. varat; [Engl. ware, a-ware; cp. varða]:—to be aware of, ween, expect, have a forboding of: impers., þess varir mik, at þú mælir feigum munni, Nj. 9; mik varði eigi þessa áburðar, Fms. ii. 57; eigi varði mik þess af yðr, xi. 54; mundi mik annars vara af yðr, Eg. 426; mundi mik af þér alls annars vara, enn at þú mundir oss stuld kenna, Ld. 206; sem mik varir, as I ween, Rb. 196; þeir kómu jafnan fram sem engi mann varði, where no one expected. Fms. viii. 432; fyrr enn hann (acc.) varði, x. 413; þá er hann varði minnst, Eg. 296; skjótar enn þá varði, Korm. 40; þá er minnst varir, when one least expects it, Fms. i. 104; verðr það opt þá varir minnst vofeifleg hætta búin finnst, Pass. 5. 2: the saying, verðr þat er varir ok svá þat er ekki varir, Grett. 91 A.II. to endure, last,(mod.)3.u, f., pl. vörur, [Dan. vare; Engl. wares], wares; in Norway chiefly of fur, in Icel. of wadmal; vara í sekkum ok allskyns varningr, Fs. 5; vöru-hlaði, id.; flytja vöru til skips, Nj. 4; bera upp vöruna, Eg. 54; ljós vara, light ware, i. e. ermine, opp. to grá-vara, grey fur, 69; skinna-vara, skins, fur, id.; virðingar-fé eða vara, Vm. 140: sex hundruð virt til vöru, Rd. 259; kýr, korn, smjör ok vöru, Gþl. 305; annat-hvárt haust skal greiða gelding tvævetran, en annat-hvárt halfa mörk vöru, Vm. 167; hann fær honum vöru ok silfr nokkut, Gísl. 44 (vaðmál, 129, v. l.); þrjátigi pakka vöru, Bs. i. 912 (vaðmáls, 872, l. c.); vöru hundrað, a hundred (value) in wares, i. e. wadmal, Vm. 83.COMPDS: vörugildr, vöruklæði, vörusekkr, vörusmíði, vöruváð, vöruvirðr. -
2 vára
I)(að), v.1) to warn, caution; v. e-n við e-u, to caution one against, bid one beware of (þú hefir þat ráð upp tekit, er ek varaða þik mest við); v. sik, to be on one’s guard, beware;2) refl., varast = vara sik (þeir Þorgils vissu sér engis ótta ván ok vörudust ekki); v. af e-u to take warning from (svá at aðrir varist af úförum þinum); v. e-t, to be on one’s guard against, shun, take care not to (hann varaðist þat mest at koma við landit); bad jarlinn við v., to be on his guard.(-ði), v. to give (one) a foreboding of; þess varir mik, at, I have a presentiment that; þeir kómu þar jafnan fram, er engi mann varði, where no one expected; bar hann skjótara at en þá varði, sooner than they expected; þá er minnst varir, when one least expects it.* * *að, (óra, Orkn. in a verse), to become spring: impers., þá er váraði, Fms. i. 22, Nj. 11; en er várar, Ld. 176; er vára tók, Eg. 156; váraði svá seint at jörð var lítt ígróðra at fardögum, Bs. i. 172; þér berit aptr er órar orð þau, Orkn. l. c., and passim.2. reflex., Nj. 9. -
3 BJOÐA
(býð; bauð, buðum; boðinn), v.1) to offer;þeir höfðu boðit honum laun, they had offered him rewards;Þ. bauð at gefa (offered to give) Gunnlaugi hestinn;bjóða grið, to offer pardon;bjóða e-t til lífs sér, as a ransom for one’s life;bjóða e-t fram, to proffer, produce (bjóða fram vitni);bjóða e-t upp, af hendi, to give up, leave off;þá býðr hann upp hornit, gives up the horn, will not drink more;bjóða e-t undan e-m, to offer to take a thing off one’s hands (er þá kostr at bjóða undan þeim manni varðveizluna fjárins);bjóða e-t við, to make a bid;bjóða við tvenn verð, to bid double;refl., bjóðast, to offer oneself, volunteer one’s service;Þóroddr bauzt (offered himself) til þeirrar farar;2) to do a thing to one, in a bad sense;bjóða e-m ógn, to wage war against one;bjóða e-m ójöfnuð, ofriki, to treat unfairly, oppress;bjóða e-m ógn, to affright, terrify;bjóða e-m rangt, to treat one unjustly;3) to bid, invite (bjóða e-m til sín or heim);bjóða mönnum til boðs, to bid guests to a banquet, wedding;4) to bid, order;sem lög buðu, as the law prescribed;bjóða e-m erendi, to commit a thing to one’s charge;bjóða e-m varnað á e-u, to forbid;bjóða e-m af landi, to order one out of the land;bjóða e-m af embætti, to depose one;bjóða út liði, skipum, to levy, troops, ships;bjóða e-m um, to delegate to one, to commit to one’s charge (þeim manni er biskup hefir um boðit at nefna vátta);5) to proclaim, announce;bjóða trú (kristni), to proclaim, preach a religion (the Christitian faith);bjóða messudag, to proclaim a holy day;6) of a mental state, to have presentiment of;e-m býðr e-t í hug (skap), one has a fore boding, presentiment of;mér býðr e-t fyrir, I forebode;mér býðr hugr við e-u, I abhor, dislike;impers., mér býðr ávallt hita (acc.), er ek kem í þeirra flokk, I feel uneasy whenever …;mér bauð ótta, I felt a fear;bauð þeim mikla þekt (they felt much pleasure), er þeir sá líkit;ef yðr býðr svá við at horfa, when you are in such a frame of mind;7) býðr e-m, it beseems, becomes one;sem konungsbarni býðr, as befits a princess;eptir þat fór vígsla fram eptir því sem býðr, as it is due, or proper.* * *bauð, buðu, boðit; pres. byð; pret. subj. byða; pret. sing. with the suffixed negative, bauðat, Edda 90 (in a verse); the obsolete middle form buðumk, mibi obtulit, nobis obtulerunt, occurs in Egil Höfuðl. 2; [Ulf. biudan; A. S. biodan; Engl. bid; Germ. bieten; Swed. biuda; Dan. byde]:—Lat. offerre, proferre, with dat. of the person, acc. of the thing:I. to bid, offer; þeir höfðu boðit honum laun, they had offered him rewards, Fms. i. 12; Þorsteinn bauð at gefa Gunnlaugi hestinn, Ísl. ii. 213; b. grið, to offer pardon, Fms. i. 181; þeir buðu at gefa upp borgina, ix. 41; bauð hann þeim, at göra alla bændr óðalborna, i. 20; býðr, at hann muni görast hans maðr, xi. 232; en ek býð þér þó, at synir mínir ríði með þér, Nj. 93; Írar buðu sik undir hans vald, Fms. x. 131.2. reflex, to offer oneself, volunteer one’s service; buðusk honum þar menn til fylgðar, Fms. ix. 4; mun ek nú til þess bjóðask í sumar á þingi, Ld. 104, Sks. 510; þeim er þá býðsk, Grág. i. 284; Þóroddr bauðsk til þeirrar farar, Hkr. ii. 247; ef þú býðsk í því, Fms. xi. 121.3. metaph., b. ófrið, ójöfnuð, rangindi, liðsmun, of ill usage, Ld. 148, Rb. 418; b. e-m rangt, to treat one unjustly, Hom. 155: with an adverb, b. e-m sæmiliga, to treat one in seemly sort, Ld. 66; b. á boð e-s, to outbid one, N. G. L. iii. no. 49.II. to bid, invite, cp. boð, a banquet; prob. ellipt., hospitality or the like being understood; Özurr bauð þeim inn í búðina at drekka, Nj. 4; heim vil ek b. þér í sumar, 93; honum var boðit til boðs, 50; hann bauð þá þegar þar at vera Gizuri Hallssyni, Bs. i. 128; gékk Bárðr móti honum ok fagnaði honum, ok bauð honum þar at vera, Eg. 23; b. mönnum til boðs, to bid guests to a banquet, wedding, or the like, Ld. 104.III. to bid, order, Lat. imperare, cp. boð, bidding; sem lög buðu, as the law prescribed, Fms. i. 81; svá bauð oss Guð, Post. 645. 88; b. af landi, to order one out of the land, make him an outlaw, Fms. vii. 20; b. af embætti, to depose, Sturl. ii. 119; b. út, a Norse milit. term, to call out, levy, cp. útboð, a levy; b. út leiðangri, b. út liði, skipum, to levy troops, ships, Fms. i. 12, 61, vi. 219, 251, 400, x. 118, Eg. 31, cp. N. G. L. i. ii; b. e-m crendi, to commit a thing to one’s charge, Fms. vii. 103; b. varnað á e-u, or b. til varnanar, to forbid, xi. 94, Edda 59: with prepp., b. e-m um (cp. umboð, charge), to delegate to one, commit to one’s charge; þeim manni er biskup hefir um boðit, at nefna vátta, K. Þ. K. 64; þess manns er biskup bauð um at taka við fé því, K. Á. 96, Sks. 460 B; hann keypti til handa Þorkatli þá hluti er hann hafði um boðit, the things that he had given charge about, Grett. 102 A; Hermundr bauð nú um Vermundi, at vera fyrir sína hönd, Rd. 251.2. eccl. to proclaim, announce, esp. as rendering of mid. Lat. praedicare; b. sið, trú, Kristni, to proclaim, preach a new religion, Nj. 156, 158, Fms. i. 32; b. messudag, sunnudag, to proclaim a holy day, N. G. L. i. 348.IV. of a mental state, to bode, forebode; e-m býðr hugr (cp. hugboð, foreboding), one’s heart bodes, Fms. v. 38, 24, Eg. 21; mér býðr þat eitt í skap ( my heart bodes), at þú verðir meira stýrandi en nú ertu, Bs. i. 468; mér byðr þat fyrir, which makes me forbode, Fms. ii. 193; e-m býðr hugr við (whence viðbjóðr, dislike), to abhor, dislike; er honum hafði lengi hugr við boðit, Bs. i. 128.2. impers., mér býðr ávallt hita (acc.) er ek kem í þeirra flokk, a boding comes over me, i. e. I feel uneasy, whenever …, Fms. iii. 189; mér bauð ótta (acc.), I felt a thrilling, Bs. i. 410; b. úþekt, to loathe, Grett. 111 A; b. þekt, to feel pleasure; bauð þeim mikla þekt er þeir sá líkit, Bs. i. 208: the phrase, e-m býðr við at horfa, of a frame of mind, to be so and so minded; miklir eru þér frændr borði, ef yðr býðr svá við at horfa, Band. 7 (MS. 2845).β. the phrase, þat býðr, it beseems, becomes; eptir þat fer veizla fram, eptir því sem býðr, as is due, Fms. x. 15, Fb. l. c. has byrjaði; sem býðr um svá ágætan höfðingja, Fms. x. 149.V. with prepp.; b. fram, Lat. proferre, to produce; b. fram vitni, to produce a witness, Eg. 472; með fram boðnum fégjöfum, Sturl. iii. 232; b. upp, b. af hendi, to give up, leave off; þá býðr hann upp hornit, gives up the horn, will not drink more, Edda 32; b. undan, a law term, to lay claim to; er þá kostr at b. undan þeim manni varðveizluna fjárins, Grág. i. 196; eigi skal undan manni b., áðr undir mann kemr féit, id.; cp. the following chapter, which treats ‘um undan-boð fjár;’ nú eru þeir menn svá þrír, at eigi býðr undan fjárvarðveizluna, viz. who are privileged guardians of the property of a minor, viz. father, brother, mother, and who cannot be outbidden, 192; b. við, a trade term, to make a bid; b. við tvenn verð, to bid double, Ld. 146; ek býð þér jafnmörg stóðhross við, id.; at þú byðir Rúti bróður þínum sæmiliga, 66; kaupa svá jörð sem aðrir menn b. við, N. G. L. i. 95: b. fyrir is now more usual.VI. part. pass. boðinn used as an adj., esp. in the alliterative phrase, vera boðinn ok búinn til e-s, to be ready and willing to do a thing, to be at one’s service; skulu vér bræðr vera búnir ok boðnir til þess sem þér vilit okkr til nýta, Eg. 50; til þess skal ek boðinn ok búinn at ganga at þeim málum fyrir þina hönd, Ld. 792.
См. также в других словарях:
presentiment — [prē zent′ə mənt, prizent′ə mənt] n. [MFr < pressentir, to have a presentiment of < L praesentire: see PRE & SENTIMENT] a feeling that something, esp. of an unfortunate or evil nature, is about to take place; foreboding … English World dictionary
presentiment — noun Etymology: French pressentiment, from Middle French, from pressentir to have a presentiment, from Latin praesentire to feel beforehand, from prae + sentire to feel more at sense Date: 1714 a feeling that something will or is about to happen… … New Collegiate Dictionary
Kant: Critique of Judgement — Patrick Gardiner Kant’s third Critique, the Critique of Judgement, was published in 1790 and was intended as he himself put it to bring his “entire critical undertaking to a close.” So conceived, it was certainly in part designed to build upon… … History of philosophy
Precognition — Premonition redirects here. For other meanings, see Premonition (disambiguation). Part of a series of articles on the paranormal Main articles Afterlife · Astral projection · Aura · Clairvoyance … Wikipedia
presage — presageful, adj. presagefully, adv. presager, n. n. /pres ij/; v. /pres ij, pri sayj /, n., v., presaged, presaging. n. 1. a presentiment or foreboding. 2. something that portends or foreshadows a future event; an omen, prognostic, or warning… … Universalium
presage — noun /ˈprɛsɪdʒ / (say presij) 1. a presentiment or foreboding. 2. a prophetic impression. 3. something that portends or foreshadows a future event; an omen, prognostic, or warning indication: *The sky lowered more threateningly and the sea… …
Mircea Eliade — Eliade redirects here. For other persons of the same name, see Eliade (surname). Mircea Eliade Born March 13, 1907(1907 03 13) Bucharest, Romania Died April 22, 1986( … Wikipedia
aesthetics — /es thet iks/ or, esp. Brit., /ees /, n. (used with a sing. v.) 1. the branch of philosophy dealing with such notions as the beautiful, the ugly, the sublime, the comic, etc., as applicable to the fine arts, with a view to establishing the… … Universalium
Napoleon Bonaparte — Napoleon I (Bonaparte) † Catholic Encyclopedia ► Napoleon I (Bonaparte) Emperor of the French, second son of Charles Marie Bonaparte and Maria Lætitia Ramolino, b. at Ajaccio, in Corsica, 15 August, 1769; d. on the Island of St.… … Catholic encyclopedia
Opening of the Liverpool and Manchester Railway — The Duke of Wellington s train and other locomotives being readied for departure from Liverpool, 15 September 1830 The opening of the Liverpool and Manchester Railway (L M) took place on 15 September 1830 … Wikipedia
Geography and the Church — • Explains the nature of this science and the course of its evolution Catholic Encyclopedia. Kevin Knight. 2006. Geography and the Church Geography and the Church … Catholic encyclopedia
